Pełne i produktywne zatrudnienie – miraż czy realny cel? Kilka uwag w kontekście zmiany technologicznej

Abstrakt

Przedmiot badań: Przedmiotem analizy jest wpływ zmiany technologicznej na przyszłość pracy. Autorka odwołuje się do analiz zawartych w literaturze, dotyczących wpływu między innymi sztucznej inteligencji na świat pracy. Szczególna uwaga poświęcona jest kwestii potencjalnego bezrobocia technologicznego. Zmiana technologiczna będzie prowadzić do polaryzacji rynku pracy poprzez zanikanie miejsc pracy dla osób o średnim poziomie kwalifikacji i osób o średnich zarobkach.

Cel badawczy: Celem opracowania jest odniesienie się do zachodzących procesów zmiany technologicznej w kontekście wyzwań, jakie przyniesie w obszarze wynagrodzeń, konieczności zwiększenia poziomu kształcenia ustawicznego czy zwiększenia intensyfikacji pracy (poprzez automatyzację zadań powtarzalnych).

Metoda badawcza: Tekst opiera się w większości na analizie literatury z obszaru socjologii i ekonomii pracy.

Wyniki: Zarysowana perspektywa bezrobocia technologicznego wymaga rozszerzenia klasycz­nej debaty, która odbywa się w środowisku polskich naukowców zajmujących się prawem pracy i prawem ubezpieczeń społecznych o kilka obszarów. Po pierwsze, brakuje nam rozbudowanych analiz dotyczących koncepcji dochodu podstawowego. Drugi obszar dotyczy szerokiego spek­trum zagadnień związanych z „dzieleniem się pracą”. Gdy w obecnych realiach społeczno-ekono­micznych praca w dużej mierze stanowi podstawowy czynnik budowania kontaktów międzyludz­kich, uzyskiwania poczucia spełnienia czy samorealizacji, w sytuacji strukturalnego braku pracy, należy zastanowić się nad jej bardziej równomierną dystrybucją. Wydaje się, że prawo pracy musi przekształcić się w prawo „okresu przejścia” jako zbiór regulacji dotyczących szeroko rozumianego okresu przejściowego, związanego ze zmianą technologiczną czy zmianą klimatyczną. Byłyby to regulacje skoncentrowane na nabyciu i, co kluczowe, utrzymaniu przez uczestników rynku pracy zdolności do pracy i innych aktywności społecznie użytecznych.