Niemcy w procesie osiągania neutralności klimatycznej. Analiza porównawcza dla okresu 2014–2023 ze szczególnym uwzględnieniem energetyki odnawialnej
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2025/137/7Słowa kluczowe:
polityka klimatyczna, polityka energetyczna, Niemcy, Unia EuropejskaAbstrakt
Przedmiot badań: Artykuł zajmuje się efektami działań Niemiec podjętymi w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wybór tego kraju wynika z faktu, że w dużej mierze odpowiada on również za politykę klimatyczną realizowaną na szczeblu europejskim. W artykule przeanalizowano podstawy prawne polityki klimatycznej, zarówno na szczeblu unijnym, jak i w Niemczech; przewidywane koszty działań związanych z realizacją polityki klimatycznej, odbiór tej polityki w społeczeństwie, jak również pierwsze efekty tych działań.
Cel badań: Celem artykułu jest sprawdzenie, czy Niemcy mogą uchodzić za przykład kraju, który konsekwentnie realizuje politykę neutralności klimatycznej i czy osiąga w tej materii lepsze wyniki od innych krajów Unii Europejskiej. Artykuł stara się znaleźć odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jakie przewidywane koszty będzie musiało ponieść państwo niemieckie, aby osiągnąć te cele? Czy społeczeństwo niemieckie godzi się na wyrzeczenia związane z taką polityką? Czy Niemcy osiągają w realizacji celów polityki klimatycznej rezultaty lepsze od krajów sąsiedzkich – Polski i Francji?
Metoda badawcza: Do badania wykorzystano metodę komparatywnej analizy statystycznej prowadzonej w oparciu o 4 wybrane wskaźniki, związane z neutralnością klimatyczną w okresie 2014–2023. Porównano je z analogicznymi wynikami osiągniętymi przez dwa inne kraje UE – Francję i Polskę oraz ze średnią wspólnotową.
Wyniki: Niemcy należą do krajów UE, które notują ponadprzeciętne wyniki w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Osiągają w tym zakresie wyniki lepsze niż kraje sąsiedzkie – Polska i Francja. Polityka klimatyczna znajduje w Niemczech wysokie poparcie zarówno w społeczeństwie, jak i w programach partii politycznych. Pomimo to w ostatnich latach następuje pogorszenie nastrojów społecznych, co jest w pewnej mierze następstwem kryzysów energetycznych i wzrostu cen nośników energii.
Liczba pobrań
Bibliografia
Dullien S., Iglesias S.G., Hüther M., Rietzler K., Herausforderungen für die Schuldenbremse. Investitionsbedarfe in der Infrastruktur und für die Transformation, IW – Policy Paper 2024/2.
Eßer J., Frondel M., Sommer S., Alternative Finanzierung der erneuerbaren Energien: Experimentelle Evidenz für Deutschland, List Forum 2022/48, s. 77–99.
Frondel M., Helmers V., Mattauch M., Pahle M., Sommer S., Schmidt C.M., Edenhofer O., Akzeptanz der CO2-Bepreisung in Deutschland: Die große Bedeutung einer Rückverteilung der Einnahmen, Perspektiven der Wirtschaftspolitik 2022/23 (1), s. 49–64.
Gerbert P., Herhold P., Burchardt J., Schönberger S., Rechenmacher F., Kirchner A., Kemmler A., Wuensch M., Climate Paths for Germany, The Boston Consulting Group and Prognos 2018/01.
Grosse T.G., Polityka klimatyczna Unii Europejskiej w czasie kryzysu energetycznego – konsekwencje geoekonomiczne, Sprawy Międzynarodowe 2024/77/3/4, s. 151–185.
Hartz K., Huneke F., Die Energiewende in Deutschland: Stand der Dinge 2024. Rückblick auf die wesentlichen Entwicklungen sowie Ausblick auf 2025, Agora Energiewende, Berlin 2025.
Krebs T., Steitz J., Öffentliche Finanzbedarfe für Klimainvestitionen im Zeitraum 2021–2030, Forum for a new economy, Working Papers 2021/3.
Molo B., Niemcy wobec reformy polityki klimatycznej Unii Europejskiej (Europejski Zielony Ład, Pakiet Fit for 55), Politeja 2024/1 (88), s. 309–323.
Oberthür S., Dupont C., The European Unionʼs international climate leadership. Towards a grand climate strategy, Journal of European Public Policy 2021/7 (28), s. 1095–1114.
Pilszyk M., Lipiński K., Miniszewski M., Challenges of the Fit for 55 package. EU expert feedback on the targets of the energy transition, Polish Economic Institute, Warsaw 2024.
Preuss M., Reuter W.H., Schmidt C.M., Distributional effects of carbon pricing in Germany, Finanzarchiv 2021/77 (3), s. 287–316.
Reif A., Guenther L., Tschötschell T., Brüggemann M., Wandel der Einstellungen und Kommunikation zu Klimawandel und Klimapolitik von 2015 bis 2023, Media Perspektiven 2024/14. von Homeyer I., Oberthür S., Dupont C., Implementing the European Green Deal during the evolving Energy Crisis, Journal of Common Market Studies 2022/60, s. 125─136, https://doi.org/10.1111/jcms.13397
Wąsiński N., Historyczne porozumienie w Paryżu. Znaczenie dla Polski i Unii Europejskiej, Biuletyn PISM, 15.12.2015/110 (1347).
Abschlußerklärung G-7 Gipfel, 7–8.06.2015.
Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und nukleare Sicherheit, Klimaschutzplan 2050 – Klimaschutzpolitische Grundsätze und Ziele der Bundesregierung, 1. November 2016, https://www.bundeswirtschaftsministerium.de/Redaktion/DE/Publikationen/Industrie/klimaschutzplan-2050.html; stan na 25.05.2025 r.
Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und nukleare Sicherheit, Klimaschutzprogramm 2030 – Maßnahmen zur Erreichung der Klimaschutzziele 2030, 1. Oktober 2019, stan na 25.05.2025 r.
Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und nukleare Sicherheit, Bundes-Klimaschutzgesetz, 2021, https://www.bundesumweltministerium.de/gesetz/bundes-klimaschutzgesetz; stan na 25.05.2025 r.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018 (2001) z dnia 11.12.2018 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32018L2001; stan na 23.05.2025 r.
European Commission,“Fit for 55”: Delivering the EU’s 2030 Climate Target on the Way to Climate Neutrality’, COM/2021/550 final.
Gesetz für den Ausbau erneuerbaren Energien (Erneuerbare Energien Gesetz EEG 2023) vom 21.06.2014.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Europejski Zielony Ład, COM (2019) 640 final, Bruksela 11.12.2019.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Plan REPowerEU, COM (2022) 230 final, Bruksela 18.05.2022; stan na 12.05.2025 r.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Plan przemysłowy Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej, COM (2023) 62 final, Bruksela 1.02.2023.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji Europejskiej, Zjednoczeni w realizacji unii energetycznej i działań w dziedzinie klimatu – Przygotowanie fundamentów w celu zapewnienia udanego przejścia na czystą energię, COM(2019) 285.
Umweltbundesamt, Umweltbewusstsein in Deutschland 2018. Zentrale Befunde, 28.05.2019, https://www.umweltbundesamt.de/publikationen/umweltbewusstseinsstudie-2018; stan na 15.05.2025 r.
Umweltbundesamt, Umweltbewusstsein in Deutschland 2024. Kurzbericht zur Bevölkerungsumfrage, Umweltbundesamt; stan na 12.05.2025 r.
Zweites Gesetz zur Änderung des Bundes – Klimaschutzgesetzes, BGBl. 2024 I Nr. 235 vom 16.07.2024.
Bundeszentrale für politische Bildung, www.bpb.de/system/files/dokument_pdf/Koalitionsvertrag_2018.pdf; stan na 17.05.2025 r.
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/sdg_07_40/default/table?lang=en&category=sdg.sdg_07; stan na 20.05.2025 r.
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Renewable_energy_statistics; stan na 2.06.2025 r.
Institut der Deutschen Wirtschaft, https://www.iwkoeln.de/fileadmin/user_upload/Studien/policy_papers/PDF/2024/IW-Policy-Paper_2024-Investitionsbedarfe.pdf; stan na 15.05.2025 r.
Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, https://czasopisma.isppan.waw.pl/sm/article/view/ 2580/2320; stan na 21.05.2025 r.
Statista, https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1251/umfrage/entwicklung-des-bruttoinlandsprodukts-seit-dem-jahr-1991/; stan na 25.05.2025 r.

