Kilka uwag na temat możliwości ustalenia wysokości kosztów procesu karnego w Polsce w drodze wnioskowania statystycznego

Abstrakt

Przedmiot badań: Przedmiot badań stanowią szacunki kosztów procesu karnego w Polsce przy użyciu dostępnych danych zastanych i ankietowych.

Cel badawczy: Celem artykułu jest próba empirycznej odpowiedzi na kilka ważkich pytań związanych z możliwością pomiaru wysokości kosztów procesu karnego w polskim sądownictwie.

Metoda badawcza: Do realizacji celu badawczego wykorzystano dane zastane z oficjalnych raportów księgowych, prowadzonych na szczeblu wybranych sądów, oraz podjęto starania o ich zaczerpnięcie ze źródeł bezpośrednio afiliowanych przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Wysiłki te nie doprowadziły do oczekiwanych efektów; jedynym źródłem informacji w w/w obszarze okazała się baza danych utworzona na potrzeby realizacji grantu NCN nr 2015/19/B/HS5/01217 „Koszty procesu karnego w świetle ekonomicznej analizy prawa”, kierowanego przez dr hab. Dobrosławę Szumiło-Kulczycką, prof. UJ. Informacje zawarte w tej bazie posłużyły do sformułowania kilku hipotez badawczych – poniżej intencjonalnie przedstawionych w formule pytań – których weryfikacji dokonano za pomocą adekwatnych narzędzi statystyki matematycznej (testdwóch średnich, metoda ANOVA, test wielu proporcji).

Wyniki: Pomimo że utworzona baza danych stanowi bezprecedensowe i najpełniejsze źródło wiedzy w zakresie ilościowych, kosztowych aspektów procesu karnego w Polsce, to jednak próba generalizacji wniosków, które mogłyby być sformułowane na jej podstawie na populację wszystkich sądów w Polsce, musi być bardzo ostrożna. W świetle przeprowadzonego w tym artykule badania zgromadzone w bazie dane nie mogą być bowiem uznane za w pełni reprezentatywne. Ponadto – warunkowo względem wniosku poprzedzającego – zróżnicowanie przedmiotowe spraw karnych nie tłumaczy w sposób jednoznaczny różnic w kosztach procesu karnego