Słownictwo związane z organizacją i życiem wsi w "Obrazkach stanu włościan litewskich do ich usamowolnienia to jest do roku 1864" Adama Bućkiewicza
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/32Słowa kluczowe:
Adam Bućkiewicz, słownictwo ludowe, Sokólszczyzna, Kresy, włościanie litewscyAbstrakt
Obrazki stanu włościan litewskich do ich usamowolnienia to jest do roku 1864 są dziełem ze wszech miar interesującym, budzącym szacunek ze względu na autentyzm i drobiazgowość opisu realiów wiejskich. Autor tekstu – Adam Bućkiewicz – przedstawia tu wielowątkowy i wielopłaszczyznowy obraz wsi sokólskiej. W niniejszym artykule przedmiotem analizy stanie się leksyka wyekscerpowana z rękopisu przygotowanego do druku przez Andrzeja Garbuza i Radosława Tumiela ze Stowarzyszenia Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Sokólszczyzny „Sakolczyna”, a dotycząca nazw: osób (w tym również urzędników i przedstawicieli Kościoła), sprzętów i urządzeń domowych, zwyczajów i obrzędów, terenów i części pól, miar i wag, pomieszczeń, odzieży i tkanin oraz potraw i napojów.
Bibliografia
Bućkiewicz Adam, 2011, Obrazki stanu włościan litewskich do ich usamowolnienia to jest do roku 1864, w: A. Garbuz, R. Tumiel, red., Obraz wsi sokólskiej połowy XIX wieku w rękopisie Adama Bućkiewicza, MKJdruk, Sokółka, s. 15–112.
Garbuz Andrzej, Tumiel Radosław, 2011, Od redakcji i Adam Bućkiewicz – lekarz, społecznik, patriota, w: A. Garbuz, R. Tumiel, red., Obraz wsi sokólskiej połowy XIX wieku w rękopisie Adama Bućkiewicza, MKJdruk, Sokółka, s. 5–13.
Hasło: Korzec, b.r., https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=korzec+polski&sei=BnHiZ4_ZCPOXjga18eyRDQ (dostęp: 22.04.2025).
Nowowiejski Bogusław, 1985, O rutenizmach leksykalnych w języku sokólskiej inteligencji, „Slavia Occidentalis”, t. 42, s. 51–59.
Nowowiejski Bogusław, 1989a, Fonetyka polszczyzny sokólskiej, w: I. Maryniakowa, E. Smułkowa, red., Studia językowe z Białostocczyzny, Białostockie Towarzystwo Naukowe. Sekcja Językoznawcza, Warszawa, s. 113–140.
Nowowiejski Bogusław, 1989b, Mowa mieszkańców Sokółki w woj. białostockim, w: B. Falińska, red., Polszczyzna północno-wschodnia. Metodologia badań językowych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 87–96.
Nowowiejski Bogusław, 1990, Z badań nad wokalizmem gwary sokólskiej, w: Z.A. Adamczyk, red., Język – Teoria – Dydaktyka. Materiały VIII Konferencji Młodych Językoznawców Dydaktyków, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 253–268.
Nowowiejski Bogusław, 1991a, Regionalizmy kresowe (północno-wschodnie) w mowie mieszkańców Sokółki, w: K. Handke, red., Regionalizmy w języku familijnym: (zbiór studiów), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 13–22.
Nowowiejski Bogusław, 1991b, Z frazeologii mowy sokólskiej, „Prace Filologiczne”, t. XXXVI, s. 309–316.
Oknińska Lucyna, 1970, Wychowanie dzieci chłopów pańszczyźnianych w świetle prac Adama Bućkiewicza, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, t. XIII, nr 4, s. 599–605.
Pelcowa Halina, 2023, Dziedzictwo leksykalne wyznacznikiem tożsamości regionu lubelskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Tablice porównawcze wszystkich monet, miar i wag, wyrachowanych na monety, wagi i miary, nowe Francuskie, nowe Polskie i Rossijskie, przez E.T. Massalskiego, 1834, Petersburg, https://rcin.org.pl/Content/7895/PDF/WA35_3495_7387_Tablice.pdf (dostęp: 22.04.2025).
Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764–1794). Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego przez Tadeusza Korzona, 1882, Kraków, https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/Content/2256/PDF/042967.pdf (dostęp: 22.04.2025).
