On Several Neoregionalisms Related to Urban Transport in Poznań
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/24Keywords:
Poznań urban dialect, regional neologisms – neoregionalisms, urban transportAbstract
The article concerns several regional neologisms related to public transport, which appeared in the 21st century in the urban dialect of Poznań. In 2014, an electronic system called Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna (Poznań Electronic Agglomeration Card) was introduced in the capital of Wielkopolska, from which the acronym PEKA was created. The authors discuss and illustrate with quotes from the Internet, respectively, the lexeme PEKA itself and the expressions karta PEKA (PEKA card), aplikacja PEKA (PEKA application) (from 2023), konto PEKA (PEKA account), the word tPortmonetka, the phrases odbić – odbijać kartę PEKA, odbić – odbijać kartę, odbić – odbijać PEKĘ, odbić – odbijać tPortmonetkę and the verb odbić się in the sense ‘odbić kartę PEKA, PEKĘ, tPortmonetkę’, which appeared in the Polish language of Poznań residents in connection with this system. All these words and word combinations are commonly used in local official and colloquial texts. This proves the importance of the Poznań urban dialect as a component of the cultural landscape of the city, reflecting the changes of the contemporary agglomeration.
References
Antuchowski Paweł, 2025, System PEKA Poznań potrafi irytować pasażerów. Karty nie zawsze chcą współpracować z kasownikami. „Wszystko się zużywa”. Będzie modernizacja, https://tiny.pl/8hs0x2kk (dostęp: 7.04.2025).
Bąba Stanisław, 1989, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Czas na Poznań, 2019, Niezbędnik poznaniaka – PEKA, https://czasnapoznan.pl/niezbednik-poznaniaka-peka/ (dostęp: 7.04.2025).
Facebook, 2020, Post Spotted: MPK Poznań, https://www.facebook.com/spottedmpkpoznan/posts/p-nie-odbi%C5%82am-si%C4%99-wysiadaj%C4%85c-na-p%C4%99tli-z-pojazdu-bo-%C5%BCaden-czytnik-nie-reagowa%C5%82-na/3267422056695620/ (dostęp: 7.04.2025).
Google Play, b.r. PEKA, https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.poznan.peka.app&hl=pl&pli=1 (dostęp: 7.04.2025).
Gruchmanowa Monika, Walczak Bogdan, red., 1997, Słownik gwary miejskiej Poznania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań.
Idczak Marcin, 2014, Karta PEKA: Wszystko, co chcielibyście o niej wiedzieć [LISTA], https://tiny.pl/5k61p4fq (dostęp: 7.04.2025).
Inwestycje dla Poznania, 2023, Czego nie wiemy o używaniu karty PEKA, a warto wiedzieć, https://idp.org.pl/czego-nie-wiemy-peka/ (dostęp: 7.04.2025).
Maj Marta, 2025, Problemy z odbiciem karty PEKA, https://wpoznaniu.pl/masz-problem-z-odbiciem-karty-peka-mozesz-zlozyc-reklamacje/ (dostęp: 7.04.2025).
Onet, 2016, Zapytaj, https://tiny.pl/bq6_v0f2 (dostęp: 7.04.2025).
Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata, 2015a, O żywotności zapożyczeń niemieckich w gwarze miejskiej Poznania, „Gwary Dziś”, t. 7, s. 201–214, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/gd/issue/view/1358/341 (dostęp: 7.04.2025).
Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata, 2015b, Słowa, które giną, a gwara miejska Poznania, „Poradnik Językowy”, z. 4, s. 79–89.
Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata, 2015c, Żywotność gwary poznańskiej (na podstawie badań ankietowych), „Kronika Miasta Poznania”, nr 2, s. 55–61.
Poznańska wiki, b.r., Bilety komunikacji miejskiej, https://poznan.fandom.com/wiki/Bilety_komunikacji_miejskiej (dostęp: 7.04.2025).
Radio Poznań, 2014, PEKA – pytania i odpowiedzi, https://radiopoznan.fm/informacje/pozostale/peka-pytania-i-odpowiedzi (dostęp: 7.04.2025).
Rutkiewicz-Hanczewska Małgorzata, 2021, Poznań w nazwach – nazwy w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Transport Publiczny, 2020, Poznań: PEKA do rozbudowy. Bilety okresowe online i karta płatnicza zamiast biletu, https://tiny.pl/gpk38p0m (dostęp: 7.04.2025).
Trojanowska Oliwia, 2022, ZTM zapowiada aplikację PEKA, ale tylko dla biletów okresowych. tPortmonetka wciąż będzie wymagać karty, https://tiny.pl/gd4z5d1d (dostęp: 7.04.2025).
Wykop.pl, 2015, https://wykop.pl/wpis/12910271/mirki-zapomnialem-odbic-peke-przy-wysiadaniu-co-te (dostęp: 7.04.2025).
Zabawa Marcin, 2017, Neosemantyzmy i zapożyczenia semantyczne jako odzwierciedlenie postępu technologicznego i zmian kulturowo-obyczajowych, „Język Polski”, R. XCVII, z. 2, s. 94–104.
Zabawny Zenon, 2014, Ile będą kosztować bilety ZTM od 1 maja? We wtorek decyzja, https://poznan.naszemiasto.pl/ile-beda-kosztowac-bilety-ztm-od-1-maja-we-wtorek-decyzja/ar/c4-2732258 (dostęp: 7.04.2025).
Zarząd Transportu Miejskiego, b.r., Korzystanie z tPortmonetki, https://www.ztm.poznan.pl/wszystko-o-peka/korzystanie-z-tportmonetki/ (dostęp: 7.04.2025).
Zarząd Transportu Miejskiego, b.r., Limitowane karty PEKA na okaziciela, https://www.ztm.poznan.pl/wszystko-o-peka/limitowane-karty-peka-na-okaz iciela/ (dostęp: 7.04.2025).
Zarząd Transportu Miejskiego, b.r., O systemie PEKA, https://www.ztm.poznan.pl/wszystko-o-peka/o-systemie-peka/ (dostęp: 7.04.2025).




