Lexis of the Thematic Microfield "STORM" in the Language of the Inhabitants of Greater Poland (Part 1)
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/12Keywords:
dialect, lexis, subject field, meteorology, Greater PolandAbstract
This article is the first of a two-part description of the Greater Poland names associated with the STORM thematic microfield. The author presents the characteristics of the materials from different research periods, starting from the 1920s/30s, i.e. lexical data obtained by Adam Tomaszewski, through Władysław Kupiszewski’s materials from the 1950s/60s, testimonies by Zenon Sobierajski’s and Józef Burszta’s team to the Atlas of the language and folk culture of Greater Poland from the 1970s/80s, to field research conducted nowadays by Author and her collaborators. While the archival lexical data comes from research points scattered all over Greater Poland, the contemporary material is mainly focused on the area of Pobiedziska in central Greater Poland. The description of the extracted names is carried out in such a way as to obtain a comparative analysis for a specific area (Pobiedziska area) against the background of other Greater Poland attestations. The article discusses the names of the weather phenomenon of storm and its typical determinants such as bang and flash.
References
Bąk Piotr, 1960, Słownictwo gwary okolic Kramska na tle kultury ludowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Czyżewski Feliks, 1993, Sposoby zażegnywania burzy, „Twórczość Ludowa”, nr 1–2(23), s. 34–42.
Czyżewski Feliks, 1994, Burza w wierzeniach ludowych wschodniej Lubelszczyzny, „Etnolingwistyka”, t. 6, s. 169–173.
Czyżewski Feliks, Sajewicz Michał, 1994, Ludowy stereotyp burzy (na współczesnym materiale ze wschodniej Polski), „Białostocki Przegląd Kresowy”, t. 2, s. 27–76.
Gruchmanowa Monika, 1969, Gwary Kramsk, Podmokli i Dąbrówki w województwie zielonogórskim, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
Gruchmanowa Monika, 1970, Gwary zachodniej Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Gruchmanowa Monika, 2003, Wielkopolskie materiały gwarowe zebrane przez Adama Tomaszewskiego, w: M. Gruchmanowa, Gwary w ojczyźnie i na obczyźnie. Studia, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań, s. 33–38.
Kobus Justyna, 2024, Leksyka pozornie ogólnopolska w języku mieszkańców wielkopolskich wsi – standard czy dialekt?, w: T. Jastremska, D.K. Rembiszewskа, red., Studia gwarowe, t. 2(15): Gwary wobec wyzwań współczesności, Instytut Slawistyki PAN, Instytut Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakiewicza NANU, Lwów – Warszawa, s. 286–297.
Kobus Justyna, 2025, Nazwy wiatru w języku mieszkańców wielkopolskich wsi na tle kultury regionu, w: A. Kwaśnicka-Janowicz, M. Mycawka, R. Przybylska, M. Rak, K. Stachowski, red., Gwara i kultura w słowie zapisane. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Kąsiowi, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 273–289.
Kobus Justyna, w druku, Nazwy chmur w języku mieszkańców wielkopolskich wsi, „Prace Filologiczne”.
Kupiszewski Władysław, 1969, Słownictwo meteorologiczne w gwarach i historii języka polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Kupiszewski Władysław, Węgiełek-Januszewska Zdzisława, 1959, Słownictwo Warmii i Mazur. Astronomia ludowa, miary czasu i meteorologia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Nowak Henryk, 1970, Gwary chazackie w powiecie rawickim, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.
Nowak Henryk, 1982, Gwary południowej Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, 2004, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Wydawnictwo Lexis, Kraków.
Szyfer Anna, 1969, Tradycyjna astronomia i meteorologia ludowa na Mazurach, Warmii i Kurpiach, Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Tomaszewski Adam, 1930, Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Tomaszewski Adam, 1936, Mowa tzw. Mazurów wieleńskich. Z mapką, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, Poznań.
Zagórski Zygmunt, 1967, Gwary północnej Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
