Crisis and Creativity: Selected Examples of Theoretical Approaches
DOI:
https://doi.org/10.26485/AI/2025/27/3Keywords:
crisis, kairos, kairotic leap, de-coincidence, positive disintegrationAbstract
François Jullien returns to the understanding of artistic creativity as a situation of existential crisis. We propose a comparison of the concept of de-coincidence with other notions linking crisis with artistic creativity. In traditional terminology, the notion of crisis was expressed through the category of decisive moment describing an intense change (kairos). The kairotic leap appears to be a term that still aptly describes the situation of cognitive disorientation accompanying creation, the brief loss of personal identity and the complete transfer of attention to the artwork. A more recent approach is the psychological theory of positive disintegration proposed by Kazimierz Dąbrowski in the early 1960s. The article attempts to compare various ways of conceptualizing creativity as a crisis based on selected examples.
References
Adamska Anna (1960) Formuła transivit per manus…. , “Archiwa, Biblioteki, Archiwa i Muzea Kościelne”, vol. 65, pp. 393-400.
Agazzi Evandro (1992) Granice wiedzy naukowej a hipoteza transcendencji, “Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, vol. 14, pp. 5-18.
Dąbrowski Kazimierz (2021) Dezintegracja pozytywna, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Entretiens avec François Jullien, [in:] Hypotheses, 21/04/2020
https://francoisjullien.hypotheses.org/1950
Frühsorge Gerhard (1974) Der politische Körper: zum Begriff des Politischen im 17. Jahrhundert und in den Romanen Christian Weises, Stuttgart: Metzler.
Historisches Wörterbuch der Philosophie (1971-2007) eds. J. Ritter, K. Gründer, G. Gabriel, Basel: Schwabe Verlag.
Jaspers Karl (2020) Filozofia, vol. III, Metafizyka, transl. M. Żelazny, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Jullien François (2024) Ponownie otworzyć możliwości: de-koincydencja i kolejne życie, ed. E. Marynowicz-Hetka, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (1981-1999) vol. I-VIII, Zürich-München-Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
Maffesoli Michel (2018) Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, transl. M. Bucholc, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Making Ambiguity Fertile is the Present Mission of Thought. Karoline Feyertag in Conversation with François Jullien, Paris, 26th May 2015 https://www.on-dizziness.com/resources-overview/francois-jullien
Maryniarczyk Andrzej (1995) Transcendentalia w perspektywie historycznej (od arché do antytranscendentaliów), “Roczniki Filozoficzne”, vol. 43, no. 1, pp. 139-164.
Mikołajczyk Joanna (2012) Rozwój w trudzie egzystencji. Aksjologiczno-egzystencjalne aspekty Teorii Dezintegracji Pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (1981-1999) vol. 1-8, Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
Pilch Wanda (2015) Filozoficzne poziomy relacji człowieka: zmysły, metafizyka, transcendencja, [in:] eds. K. Ciuła-Urbanek, M. Jabłoński, B. Koperski, B. Piotrowski, Człowiek i relacyjność. Ujęcie socjologiczno-filozoficzne, Krosno – Kraków: Wydawnictwo Novum.
Powszechna Encyklopedia Filozofii (2000-2009) ed. A. Maryniarczyk, vol. 1-10, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament (1950) ed. G. Kittel, vol. 1-11, Stuttgart: Verlag von W. Kohlhammer.
