Postawy wobec uchylania się od płacenia podatków w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2023/128/6Słowa kluczowe:
uchylanie się od płacenia podatków, morale podatkowe, Polska, World Value Survey, etyka.Abstrakt
Przedmiot badań: Unikanie płacenia podatków jest problemem praktycznym i teoretycznym. Z punktu widzenia rządów ważne jest, aby zebrać jak najwięcej podatków, by zaspokoić potrzeby państwa. Teoretyczna analiza tego zagadnienia pozwala określić skalę uchylania się od opodatkowania, czynniki z nią związane oraz metody pomiaru.
Cel badawczy: W artykule dokonano oceny poziomu akceptacji uchylania się od płacenia podatków w Polsce w odniesieniu do czynników demograficznych, ekonomicznych i kulturowych.
Metoda badawcza: Na podstawie danych pochodzących z bazy World Value Survey dokonano analizy akceptacji uchylania się od płacenia podatków w oparciu o różne czynniki oraz zbadano istotność różnic pomiędzy badanymi grupami.
Wyniki: Wyniki potwierdzają związek pomiędzy akceptacją uchylania się od płacenia podatków a czynnikami demograficznymi, gospodarczymi i kulturowymi w Polsce. Z biegiem czasu poparcie dla unikania opodatkowania w Polsce znacznie spadło. Podobnie jak w wielu innych krajach kobiety znacznie rzadziej niż mężczyźni popierały uchylanie się od płacenia podatków. Poparcie malało wraz z wiekiem, a największy sprzeciw wykazywały osoby starsze. Największymi zwolennikami oszukiwania na podatkach były osoby deklarujące średnie dochody. Religia miała wpływ na postawy podatników, a istotne różnice w średnich wynikach stwierdzono pomiędzy katolikami a osobami niewyznającymi żadnej religii. Osoby niezwiązane z religią charakteryzowały się istotnie wyższą akceptacją uchylania się od płacenia podatków. Najbardziej sprzeciwiali się uchylaniu się od płacenia podatków ludzie religijni.
Liczba pobrań
Bibliografia
Armstrong M.B., Robison J., Ethics in Taxation, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 1998/1 (4), pp. 551–573, https://ssrn.com/abstract=4348124; accessed 1.06.2023. Reprinted in: R.W. McGee (ed.), The Ethics of Tax Evasion, The Dumont Institute for Public Policy Research, Dumont, NJ 1998, pp. 330–348.
Banham G., Kant and the Ethics of Taxation, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 2012/13 (3), pp. 375–446, https://ssrn.com/abstract=2035147; accessed 1.06.2023 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2035147
Bernal A., Zjawisko uchylania się od podatków dochodowych i metody jego ograniczania [The phenomenon of income tax evasion and methods of its limitation] Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008.
Bird-Pollan J., Developing moral standards for taxation, in: R.F. van Brederode (ed.), Ethics and Taxation, Springer, Singapore 2020, pp. 145–163.
Bird-Pollan J., Bird-Pollan S., Taxation and utilitarianism: The historical evolution, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 103–134.
Block W., Kordsmeier W., Horton J., The Failure of Public Finance, in: R.W. McGee (ed.), The ethics of tax evasion: Perspectives in theory and practice, Springer, New York 2012, pp. 229–243, https://rdcu.be/daApF; accessed 1.06.2023.
Block W.E., Torsell C., Libertarian perspectives on the ethics of taxation, in: R.F. van Brederode (ed.), Ethics and Taxation, Springer, Singapore 2020, pp. 91–113.
Collins G.M., The conservative approach to taxation: The complexity of society, the displacement of voluntary associations, and the growth of the state, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 195–250.
Czapiński J., Panek T., Diagnoza społeczna [Social Diagnosis], Warszawa 2009.
Delmotte C., Nientiedt D., Classical Liberalism: Market-supporting institutions and public goods funded by limited taxation, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 135–150.
Frecknall-Hughes J., The moral basis for taxation, in: R.F. van Brederode (ed.), Ethics and Taxation, Springer, Singapore 2020, pp. 23–45.
Green R.M., Head, proportional, or progressive taxation: An evaluation based on Jewish and Christian ethics, in: R.F. van Brederode (ed.), Ethics and Taxation, Springer, Singapore 2020, pp. 115–144.
Haerpfer C., Inglehart R., Moreno A., Welzel C., Kizilova K., Diez-Medrano J., M. Lagos, P. Norris, E. Ponarin, B. Puranen (eds.), World Values Survey: Round Seven – Country- Pooled Datafile, Madrid, Spain, Vienna 2020, Austria: JD Systems Institute & WVSA Secretariat, http://dx.doi.org/10.14281/18241.1
Jasinska-Kania A., Indywidualizacja i uspołecznienie: przekształcenia moralności w Polsce iw Europie. Polacy wśród Europejczyków [Individualization and socialization: transformations of morality in Poland and Europe. Poles among Europeans], Warszawa 2002, pp. 212–234.
Killian S., Doyle E., Tax Aggression among Tax Professionals: The Case of South Africa, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 2004/4 (3), pp. 159–189, https://ssrn.com/abstract=1014635; accessed 1.06.2023.
McGee R.W., Attitudes on the Ethics of Tax Evasion: A Survey of Philosophy Professors, in: R.W. McGee (ed.), The ethics of tax evasion: Perspectives in theory and practice, Springer, New York 2012, pp. 125–132, https://rdcu.be/daAnO and https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4614-1287-8_7; accessed 1.06.2023.
McGee R.W., The Demographics of Tax Evasion: Summaries of 5 Studies, Working Paper, May 23 2023. https://ssrn.com/abstract=4456348; accessed 1.06.2023 and http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.36496.38403
McGee R.W., Views on the Ethics of Tax Evasion: An Empirical Study of 58 Countries, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 2015/16 (1), pp. 167–185, https://ssrn.com/abstract=4334607; accessed 1.06.2023.
McGee R.W., Why Do People Evade Taxes? Summaries of 80+ Surveys, Working Paper, March 7 2023, https://ssrn.com/abstract=4381069; accessed 1.06.2023 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4381069 and https://doi.org/10.13140/RG.2.2.18223.82082
McGee R.W., Bernal A., The Ethics of Tax Evasion: A Survey of Business Students in Poland, in: M. Baliamoune-Lutz, A.Z. Nowak, J. Steagall (eds.), Global Economy – How It Works, Warsaw 2006, pp. 155–174: University of Warsaw & Jacksonville: University of North Florida, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.875434
McGee R.W., Block W.E., Taxation: The libertarian view, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 251–279.
McGee R.W., Maranjyan T.B., Attitudes toward Tax Evasion: An Empirical Study of Florida Accounting Practitioners, in: R.W. McGee (ed.), The ethics of tax evasion: Perspectives in theory and practice, Springer, New York 2012, pp. 247–265, https://rdcu.be/day6x and https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4614-1287-8_15; accessed 1.06.2023.
McGee R.W., Tusan R., The Ethics of Tax Evasion: A Survey of Slovak Opinion, in: R.W. McGee (ed.), Taxation and Public Finance in Transition and Developing Economies, Springer, New York 2008, pp. 575–601, https://rdcu.be/dc5kU; accessed 1.06.2023 and http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.932990
McGee R.W., Tyler M., Tax evasion and ethics: A demographic study of 33 countries, Andreas School of Business Working Paper, Barry University, Miami Shores, FL 33161 USA, 2006, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.940505
McGee R.W., Tyler M., Tax Evasion and Ethics: A Demographic Study of Thirty-three Countries, International Journal of Business, Accounting, and Finance 2007/1 (1), pp. 95–114.
Nchor D., Shadow economies and tax evasion: The case of the Czech Republic, Poland and Hungary, Society and Economy, Akadémiai Kiadó, Hungary 2021/43 (1), pp. 21–37, http://dx.doi.org/10.1556/204.2020.00029
Nickerson I., Pleshko L.P., McGee R.W., Presenting the Dimensionality of an Ethics Scale Pertaining to Tax Evasion, Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues 2009/12 (1), pp. 1–14, https://ssrn.com/abstract=1131335; accessed 1.06.2023.
Niesiobedzka M., Dlaczego nie płacimy podatków? [Why we do not pay taxes?], Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
Niesiobedzka M., Społeczna świadomość podatków: czy potrafimy przypomnieć sobie, jakie podatki musieliśmy zapłacić?, Optimum: Studia Ekonomiczne 2006/1 (29), pp. 95–104.
Nikulin D., Tax Evasion, Tax Morale, and Trade Regulations: Company-Level Evidence from Poland, Entrepreneurial Business and Economics Review 2020/8, pp. 111–125.
Oliva R.R., The Schism between Tax Practitioners’ Ethical and Legal Obligations: Recommendations for the Fusion of Law and Ethics, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 1998/1 (4), pp. 619–643, https://ssrn.com/abstract=4348180; accessed 1.06.2023.
Owsiak S., Finanse publiczne, teoria i praktyka [Public finance, theory and practice], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Pasternak-Malicka M., Mentalność i moralność podatkowa a reakcje gospodarstw domowych na obowiązek podatkowy [Tax mentality and morality versus households’ reactions to the tax obligation], Modern Management Review 2013/18/20 (1), pp. 87–98.
Picciotto S., Marxism and socialism: progressive taxation and socialisation of property, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 151–194.
Prebble J., Shanske D., Legal Positivism and tax law: Kelsen, Is/Ought and Capital/Revenue; Hart, Open texture and GAARs, in: R.F. van Brederode (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 283–303.
Raczkowski K., Schneider F., Size and development of the shadow economy and of tax evasion within Poland and of its neighbouring countries from 2003 to 2013: some new facts, in: K. Raczkowski, F. Schneider (eds.), The Economic Security of Business Transactions. Management in Business, Chartridge Books, Oxford 2013, pp. 3–31.
Ross A.M., McGee R.W., A demographic study of Polish attitudes toward tax evasion, Academy of Accounting and Financial Studies Journal 2012/16 (4), pp. 1–40, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2410561
Torgler B., Tax morale, Eastern Europe and European enlargement, The World Bank 2011.
van Brederode R.F., Introduction: Why ethics matter in taxation, in: R.F. van Brederode (ed.), Ethics and Taxation, Springer, Singapore 2020, pp. 1–19.
van Brederode R.F., Introduction: The value of a political theory for the proper application of taxation, in: van Brederode R.F. (ed.), Political Philosophy and Taxation, Springer, Singapore 2022, pp. 1–50.
van Brederode R.F., The Morality of Forced Tax Collection, Journal of Accounting, Ethics and Public Policy 2008/9 (1), pp. 1–20, https://ssrn.com/abstract=4342252; accessed 1.06.2023.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
