Types of periglacial forms and processes in the Hungarian mountains in relation to rock differences

Abstract

Góry Węgierskie, rozciągające się na długości 380 km, obejmują dwa zasadniczo odmienne typy gór: starsze góry zrębowe zbudowane głównie z dolomitów i wapieni oraz młodsze góry wulkaniczne z dominującymi andezytami i tufami. Różnice litologiczne mają istotny wpływ na przebieg procesów peryglacjalnych i formowanie się rzeźby terenu. Dolomit, ze względu na swoją teksturę, ulega szybkiemu rozkruszaniu, co prowadzi do powstawania drobnoziarnistych pokryw rumoszowych i intensywnego denudowania stoków. W przeciwieństwie do niego, gruboławicowe skały odporne, takie jak andezyty czy piaskowce, wietrzeją znacznie wolniej, tworząc masywne gołoborza i stożki usypiskowe. W artykule przedstawiono zależność między rodzajem skał a typami form peryglacjalnych, wskazując na kluczową rolę litologii w modelowaniu krajobrazu w warunkach peryglacjalnych.