Region peryglacjalny Tienszanu
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1969/19/5Słowa kluczowe:
wieczna zmarzlina, formy peryglacialne, Azja CentralnaAbstrakt
Artykuł w języku francuskim.
TYTUŁ ORGINALNY: La région périglaciaire du Tian-Chan
Niniejszy artykuł koncentruje się na rozwoju form rzeźby terenu w warunkach wiecznej zmarzliny i głębokiego sezonowego zamarzania w wysokich górach Tienszanu. Wieczna zmarzlina w tym regionie występuje ogólnie powyżej 3000 m, a cały klimat charakteryzuje się surowymi warunkami, takimi jak średnie roczne temperatury poniżej 0°C, krótkim latem z częstymi przymrozkami nocnymi i długą zimą. Autor podkreśla różne czynniki wpływające na rozwój wiecznej zmarzliny, takie jak wiatr i zachmurzenie oraz zauważa, że całkowita powierzchnia wiecznej zmarzliny w sowieckim Tienszanie wynosi około 64 000 km², czyli około 18% całkowitej powierzchni.
Główna część pracy opisuje kilka form peryglacjalnych, koncentrując się przede wszystkim na pagórkach mrozowych (formes de gonflement) oraz gruntach strukturalnych (sols structurés), w tym poligonach, kamiennych kręgach i pasach uporządkowanych. Autor rozróżnia sezonowe i wieloletnie pagórki mrozowe, opisując ich strukturę i mechanizmy powstawania. Artykuł omawia również genezę gruntów strukturalnych, przypisując ją połączeniu ciśnienia kryostatycznego, spękań mrozowych i soliflukcji, i zauważa, że większość z tych form jest bezpośrednio związana z obszarami wiecznej zmarzliny.
Bibliografia
Avsyuk, G. A., 1953 - Lednik Petrova (Le glacier de Petrov). Raboty Tian-Chanskoy fiz.-geogr. stancii, vyp. 2a; Moscou.
Blagoobrazov, V. A., 1960 - Naledi gornoy sistemi Ak-Chiyrak (Les tarines du systeme montagneux Ak-Chiyrak). Materialy glaciolog. issledovaniy Tian-Chana, vyp. 2; Frunze.
Chtchukin, I. S., 1963 - O tak nazyvaemykh ,,periglyacialnykh" yavleiyakh (Sur les phénoménes dits périglaciaires). Vestnik Moskovskogo, Gosud. Univ., Geografia, vyp. 5.
Dylik, J., 1964 - The essentials of the meaning of the term of »periglacial». Bull. Soc. Sci. Lettr. de Łódź, vol. 15, nr 2.
Gorbunov, A. P., 1958 - Nekotorye rezultaty rekognoscirovotchnykh rabot po izucheniyu vetchnoy merzloty na Arabelskom syrte Vnutrennego Tian-Chana (Certains résultats des travaux de reconnaissance sur le pergélisol du syrt Arabelskiy dans le Tian-Chan interieur). Trudy otdela geografii Akad. Nauk Kirgizskoy SSR, vyp. 1; Frunze.
Gorbunov, A. P., 1960a - O nekotorykh merzlotnykh yavleniyakh na syrtakh Vnutrennego Tian-Chana (Sur certains phenomenes dus au gel aux syrts du Tian-Chan intérieur). Materialy glaciologitcheskikh issledovaniy Tian-Chana; Frunze.
Gorbunov, A. P., 1960b - Pustotelyy kholm (La colline vide). Priroda, nr 7.
Gorbunov, A. P., 1964a - Soliflyukcionnye yavleniya v Tian-Chane (Les phénomènes de solifluxion dans le Tian-Chan). Problemy paleografii i morfogeneza v polyarnykh stranakh i vysokogore; Moskovskij Gos. Univ., Moscou.
Gorbunov, A. P., 1964b - Pogrebennye laviny v Zailiyskom Ala-taou (Les avalanches ensevelies dans le Ala-taou transilien). Vestnik Moskovskogo Gosud. Univ., Geografia, vyp. 3.
Gorbunov, A. P., 1965a - Vetchnaya merzlota vo Vnutrennem TianChane (Le pergelisol dans le Tian-Chan interieur). Vestnik Moskovskogo Gosud. Univ., Geografia, vyp. 3.
Gorbunov, A. P., 1965b - Merzlotnyj poyas Centralnogo Tian-Chana (L'étage de pergélisol du Tian-Chan Central). Izvestiya Vsesoyuznogo geogr. obchtchestva, vol. 97.
Gorbunov, A. P., 1965c - Nekotorye tipy podzemnykh ldov Tian-Chana (Ceratins types de la glace du sol du Tian-Chan). Podzemnyj led, vyp. 1; Moscou.
Gorbunov, A. P., 1965d - O strukture nekotorykh tipov podzemnykh ldov Tian-Chana (Sur la structure de certains types de la glace du sol du Tian-Chan). Podzemnyj led, vyp. 2; Moscou.
Gorbunov, A. P., 1965e - Podzemnoe ,,oledenenie" Tian-Chana. (La glaciation ,,souterraine" du Tian-Chan). Priroda, nr 10.
Gorbunov, A. P., 1966a - K izutcheniyu podzemnogo oledeneniya TianChana (Contribution a l'étude de la glaciation souterraine du Tian-Chan). Materialy VIII Vsesoyuznogo Mezhduvedomstvennogo sovechtcheniya po geokriologii (merzlotovedeniyu), vyp. 3; Iakoutsk.
Gorbunov, A. P., 1966b - Vetchnaya merzlota v Kirgizii (Le pérgélisol en Kirghizie). Frunze.
Kachkarov, D., Zhukov, A., Stanyukovich, K., 1937 - Kholodnaya pustynya Centralnogo Tian-Chana (Le désert froid du Tian-Chan Central). Lvov.
Markov, K. K., 1946 - O forme i proiskhozhdenii moren v gorakh (Sur la forme et la genèse des moraines en montagne). Utchenyye zapiski Moskovskogo Gosud. Univ. vyp, 119: geografia, kniga 2, Moscou.
Surgaj, V. T., 1956 - Nekotorye geomorfologitcheskie yavleniya v Srednej Azii (Certains phénomènes géomorphologiques en Asie Centrale). Trudy Inst. geologii Akad. Nauk Kirgizskoy SSR, vyp. 7.
Washburn, A. L., 1958 - Klassifikaciya strukturnykh gruntov i obzor teoriy ich proiskhozhdeniya (Classification des sols structurés et l'esquisse des théories de leur genèse). Merzlye porody Alaski i Kanady; Moscou (traduction russe).
Zabirov, R. D., 1947 - Lednik Inyltchek (Le glacier Inyltchek). Voprosy geografii, nr 4, Moscou.
ZoIotko, S. I., Tchupakhin, V. M., 1959 - Prirodnye usloviya basseyna ozera Tchatyr-Kul (Les conditions naturelles du bassin du Lac Tchatyr-kul). Izvestiya Akad. Nauk Kirgizskoy SSR, Ser. est-tekhn. Nauk vol. 1, vyp. 2.
