The using by voters the methods of correspondence voting and plenipotentiary voting on the example of Częstochowa
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2023/35/3Keywords:
Election Code, alternative voting methods, postal voting, proxy votingAbstract
The author discusses two methods of voting by proxy and voting by correspondence, pointing out the changes regarding the circle of addressees who may use alternative forms of voting under the applicable Electoral Code. The article presents and compares the extent to which voters in Częstochowa use two methods of alternative voting on the example of elections to the Sejm of the Republic of Poland and the Senate of the Republic of Poland in 2011, 2015 and 2019, local elections in 2014 and 2018, and members of the EU Parliament in 2014 and 2019 as well as the elections of the President of the Republic of Poland in 2015 and 2020. The analysis of voting by proxy and postal voting has been given in relation to legal regulations and, above all, the circle of addressees who can use these methods. The author indicates which method, in particular elections, the voters chose more often and whether it had an impact on the activation of the electorate and voter turnout from the point of view of the principle of universality of elections.
References
Balicki Ryszard. 2021. Głosowanie korespondencyjne w polskim porządku prawnym – zmienne dzieje regulacji. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Błaszczak Anna, Zbieranek Jarosław. 2012. „Gwarancje korzystania z czynnego prawa wyborczego przez osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami”. Biuletyn RPO 8.
Chmaj Marek, Skrzydło Wiesław. 2015. System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Czaplicki Kazimierz. 2007. Alternatywne sposoby głosowania (zarys problemów). W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
Dolnicki Bogdan. 2019. Samorząd terytorialny. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Domańska Aldona. 2014. „Działania Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz ochrony czynnego prawa wyborczego”. Studia Wyborcze 18: 67–84.
Eckhardt Krzysztof. 2015. „Kodeks wyborczy w świetle poglądów doktryny i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane problemy”. Polityka i Społeczeństwo 13(3): 19–32.
Gapski Maciej. 2009. „Nowe techniki głosowania w świetle zasady bezpośredniości wyborów”. Przegląd Sejmowy 2(91): 79–90.
Gebethner Stanisław. 2000. Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do ustawy o wyborze Prezydenta RP. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Gebethner Stanisław. 2007. Głos w dyskusji. W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca 2007 r. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
Grabowska Sabina, Grabowski Radosław. 2007. Środowisko teoretyków i praktyków prawa wyborczego wobec postulatu reformy polskiego systemu wyborczego z wykorzystaniem alternatywnych sposobów głosowania. W Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu. Rzeszów, 26–27 marca 2007 roku. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
GUS. 2021. Narodowy Spis Powszechny. https://www.polskawliczbach.pl/Czestochowa (dostęp 20.02.2023).
Korycki Krzysztof. 2017. „Alternatywne techniki głosowania a frekwencja wyborcza”. Studia Wyborcze 23: 83–105.
Lipień Aleksandra. 2019. „Głosowanie za pośrednictwem Internetu w Estonii”. Studia Wyborcze 28: 23–36.
Michalak Bartłomiej, Sokala Andrzej, Uziębło Piotr. 2013. Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Michałkiewicz-Kądziela Ewa. 2021. Ewolucja głosowania korespondencyjnego w polskim Kodeksie wyborczym oraz perspektywy wprowadzenia nowych alternatywnych form głosowania w kraju. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Przywora Bogusław. 2014. „Głosowanie przez pełnomocnika w Polsce – próba analizy i podsumowania”. Przegląd Prawa Publicznego 7–8(88–89): 188–199.
Przywora Bogusław. 2015. Nowe instrumenty w świetle Kodeksu wyborczego – próba oceny ich znaczenia w praktyce z uwzględnieniem oddziaływania na społeczności lokalne. W Praktyka realizacji biernego prawa wyborczego w Polsce. Red. Marek Mączyński. Warszawa: Difin.
Przywora Bogusław. 2022. „Dostęp osób głuchych do informacji pochodzących od komitetów wyborczych (refleksje na tle komisyjnego projektu Ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy)”. Studia Wyborcze 33: 21–36.
Rakowska Anna. 2007. „Głosowanie przez pełnomocnika (uwagi krytyczne)”. Studia Wyborcze 4: 65–77.
Rakowska Anna, Skotnicki Krzysztof. 2012. „Głosowanie korespondencyjne – nowe rozwiązanie kodeksu wyborczego”. Gdańskie Studia Prawnicze 27: W kręgu historii doktryn politycznych i prawnych oraz konstytucjonalizmu. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Sylwestrzaka. Red. Dariusz Szpoper: 295–304.
Roguska Beata, Zbieranek Jarosław. 2014. „Ułatwienia w głosowaniu – wiedza, opinie i oczekiwania Polaków”. Studia Wyborcze 18: 51–65.
Rulka Marcin. 2010. „Głosowanie przez pełnomocnika”. Wspólnota 3. https://wspolnota.org.pl/archiwum/wydanie/957 (dostęp 16.01.2023).
Skotnicki Krzysztof. 2000. Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Skotnicki Krzysztof. 2007. „Opinia prawna na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw”. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Rok IV 3(15): 173–175.
Skotnicki Krzysztof. 2008. „O możliwościach tzw. alternatywnych sposobów głosowania przez obywateli polskich przebywających w dniu głosowania za granicą”. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Rok IV, 1(17): 257–265.
Skotnicki Krzysztof. 2009. „Prawne problemy ustanowienia w Polsce alternatywnych sposobów głosowania”. Przegląd Wyborczy 9–10: 17–37.
Skotnicki Krzysztof. 2011. Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Skotnicki Krzysztof. 2013. Opinia prawna na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1786/VII kadencja). Warszawa, 29 listopada 2013 r.
Skotnicki Krzysztof. 2014. Prawa wyborcze osób niepełnosprawnych i ich gwarancje. W Społeczne i prawne aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnością. Red. Edyta Widawska, Krzysztof Skotnicki. Częstochowa: Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.
Skotnicki Krzysztof. 2018. „Udział w wyborach i referendach osób głuchych i niedosłyszących”. Gdańskie Studia Prawnicze 4(40): 315–321.
Skrzydło Wiesław. 2014. Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Stelmaszewska Kaja. 2021. Głosowanie korespondencyjne i głosowanie przez pełnomocnika w polskim prawie wyborczym. W Aktualne wyzwania prawa wyborczego. Red. Marek Zubik, Jan Podkowik. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Strzałkowski Tomasz. 2021. Realizacja praw wyborczych na wychodźstwie – doświadczenia i wnioski. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.
Uziębło Piotr. 2018. Opinia prawna w sprawie zmian w Kodeksie wyborczym wprowadzanych ustawą z dnia 14 grudnia 2017 r. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego (https://www.batory.org.pl, dostęp 14.01.2023).
Winczorek Piotr. 2009. „Bezpośredniość wyborów”. Rzeczpospolita 9.03.2009.
Wojtyczek Krzysztof. 2000. Konstytucyjne regulacje systemu wyborczego w III Rzeczypospolitej. W 10 lat demokratycznego prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej (1990–2000). Red. Ferdynand Rymarz. Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego.
Wrzalik Magdalena. 2016a. „Geneza i ewolucja głosowania korespondencyjnego w Polsce”. Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie 1: 123–139.
Wrzalik Magdalena. 2016b. „Wstępne uwagi o powszechnym głosowaniu korespondencyjnym w wyborach prezydenckich w 2015 r. (wybrane zagadnienia)”. Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM 6: 291–306.
Zbieranek Jarosław. 2006. W stronę reformy procedur głosowania w Polsce. W Aktywny obywatel nowoczesny system wyborczy. Red. Lena Kolarska-Bobińska, Jacek Kucharczyk, Jarosław Zbieranek. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Zbieranek Jarosław. 2011a. „Alternatywne procedury głosowania w Polsce na tle państw Unii Europejskiej”. Studia BAS 3(27): 93–120.
Zbieranek Jarosław. 2011b. Nowe procedury: głosowanie korespondencyjne i przez pełnomocnika. W Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Red. Krzysztof Skotnicki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Zbieranek Jarosław. 2013. Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej? Warszawa: Difin.
Żukowski Arkadiusz. 2009. „Głosowanie korespondencyjne – wskazówki dla Polski”. Studia Wyborcze 7: 25–41.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. 2008 nr 14 poz. 92 ze zm.).
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. 2019 poz. 1239 ze zm.).
Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o referendum ogólnokrajowym oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz.U. 2009 nr 202 poz. 1547).
Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. 2009 nr 213 poz. 1651).
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 21 poz. 112 ze zm.; t.j. Dz.U. 2022 poz. 1277, 2418).
Ustawa z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 147 poz. 881).
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2014 poz. 1072).
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 poz. 130, 1348).
Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 568 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. (Dz.U. 2020 poz. 827).
Ustawa z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (Dz.U. 2020 poz. 979).
Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 184).
Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 czerwca 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 988).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2020 poz. 433).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 491 ze zm.).
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 lipca 2010 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2010 nr 122 poz. 828).
Uchwała PKW nr 129/2020 z dnia 10 maja 2020 r. w sprawie stwierdzenia braku możliwości głosowania na kandydatów w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2020 poz. 967).
Wyrok TK z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt Kp 3/09 (M.P. 2009 nr 72 poz. 917).
Wyrok TK z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11 (Dz.U. 2011 nr 149 poz. 889).
Postanowienie SN z dnia 25 października 2000 r., sygn. akt III SW 54/00 (Baza orzeczeń SN, http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?ItemID=2664&ListName=Orzeczenia1&Sygnatura=I+PKN+667%2F99, dostęp 15.02.2023).
Uzasadnienie do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk sejmowy nr 2001/VIII kadencja). Warszawa, 10 listopada 2017 r.
Raport o stanie miasta Częstochowa 2021 Br.8_60.
